همبستگی

در نوشتارهای گذشته اشاره شد دو نوع ریسک در بازار ارز وجود دارد این دو نوع ریسک به نام سیستماتیک و غیر سیستماتیک معرفی شدند. اشاره شد که در ریسک سیستماتیک شرایط بین المللی و جهانی بر روی نرخ ارز تاثیر می گذارد و در ریسک غیر سیستماتیک شرایط داخلی هر کشور بر روی نرخ ارز آن کشور اثر گذار است. در این مبحث به بررسی شرایط همبستگی ارزها بصورت سیستماتیک می پردازیم

در بازار تبادلات ارز ، امروزه ارزهایی که عوامل تاثیر گذار بر روی عرضه و تقاضای آنها یکسان است بسیار شبیه به یکدیگر رفتار می کنند. مهمترین عامل تاثیر گذار بر روی نرخ ارز شرایط اقتصادی آن کشور است. حال آنکه اگر بین اقتصاد دو کشور تشابه وجود داشته باشد نرخ ارزهای آن دو کشور رفتاری شبیه به یکدیگر دارند. تا زمانی که این شرایط برای دو کشور یکسان باشد نرخ ارز ها در بلند مدت بسیار شبیه به یکدیگر و در کوتاه مدت در مواقعی رفتار متفاوت نشان می دهند. با این وجود نمی توان برای یک دوره زمانی بسیار طولانی مدت انتظار داشت هیچ کدام از شرایط تاثیر گذار بر نرخ ارز تغییری نکنند و در نتیجه نرخ ارز در مقابل سایر ارزها برای دوره ای بسیار طولانی رفتاری کاملا مشابه داشته باشد.

اشاره شد مهمترین عامل تاثیر گذار بر روی نرخ ارز عوامل اقتصادی است ، امروزه در بین ارزهای اصلی یورو ،پوند ، دلار استرالیا ، دلار نیوزلند ، دلار آمریکا و ین ژاپن رفتار هایی شبیه به یکدیگر دارند . عامل این رفتارهای یکسان شرایطی است که بر عرضه و تقاضای آنها تاثیر گذار است.

نکته کلیدی: مهمترین عامل که رفتار دو ارز را شبیه به یکدیگر می کند نرخ بهره پایه بانکی است. به همین دلیل است که در شرایطی مشاهده می شود فرانک سوئیس رفتاری نزدیک و مشابه دلار آمریکا دارد و در شرایطی دیگر رفتاری شبیه به یورو واحد پولی اتحادیه اروپا از خود نشان می دهد.

انواع دارایی ها

برای درک و ساده شدن همبستگی ارزها ، ارزهای مختلف را دسته بندی می کنند و برحسب شرایط خصوصیات و رفتارهای بنیادی ارزها مورد بررسی قرار می گیرد .

دو دسته ای که برای دارایی ها نام برده می شود عبارتند از:

  • دارایی های ایمن یا کم ریسک 
  • دارایی های پر ریسک 

توجه شود این دسته بندی فقط برای ارزها به کار برده نمی شود بلکه در مورد هر کالایی که به صورت جهانی مود معامله قرار می گیرد استفاده می شود فقط نکته اینجاست که آن کالا به عنوان یک دارایی قابلیت ذخیره سازی داشته باشد تا در زمان مناسب به فروش برسد یا واگذار شود.

دسته بندی ایمن یا کم ریسک پر ریسک
ارز ین ژاپن ، دلار آمریکا ، فرانک سوئیس یورو ، دلار استرالیا ، پوند انگلیس ، دلار نیوزلند
کالا طلا ، نقره نفت ، گاز ، مس
دارایی فیزیکی املاک ، زمین کالاهای مصرفی
دارایی مالی اوراق قرضه سهام

 دارایی کم ریسک یا ایمن

به دارایی هایی که ریسک غیر سیستماتیک اندکی داشته باشند دارایی ایمن گفته می شود.

دارایی های ایمن دارای سه خصوصیت کلیدی هستند:

  • این دارایی ها در بحران ها ، ناامنی های سیاسی اجتماعی و مخصوصا ناامنی های اقتصادی تقاضای خاص خود را دارند و در نتیجه ارزش آنها حفظ می شود.
  • دارایی های ایمن به عنوان ذخیره ارز شناخته می شوند. بدین معنا که در هر شرایطی آنها می توانند به عنوان وسیله ای برای نگه داری ارزش سرمایه به کار برده شوند. این شرایط می تواند از یک سو تورم و کاسته شدن ارزش پول باشد و از سوی دیگر شرایط بحرانی و اقتصادی باشد که در مجموع موجب می شود میزان تقاضای بیشتری نسبت به عرضه خود داشته باشند.
  • رسمی بودن سومین شاخص مهم دارایی ایمن است . بدین معنا که این دارایی ها همه جا مورد پذیرش و مبادله هستند که در اصطلاح می گوییم نقدشوندگی بالایی دارند از این رو نگرانی بابت مبادله یا واگذاری دارایی ایمن وجود ندارد و در هر شرایطی قابلیت تبدیل را دارا می باشند

نکته کلیدی:  متمایز ترین وجه شناخت یک دارایی ایمن این است که در هر حالتی مورد تقاضا می گیرد

این دارایی ها در دنیای امروز از جایگاه ویژه ای به عنوان وسیله تبدیل برخوردارند که مهمترین دلیل آن مقدار بیشتر تقاضای آنها نسبت به عرضه آنها می باشد. در بین ارزهای جهانی می توان به ین ژاپن و دلار ایالات متحده آمریکا و تا حدودی فرانک سوئیس به عنوان دارایی ایمن اشاره کرد و در بین کالاها می توان به فلزات گرانبها و در راس آنها به طلا اشاره کرد و در سایر بخش ها بر حسب اینکه در هر کشوری یا در هر بازاری چه کالایی مقدار تقاضای بیشتری نسبت به عرضه خود دارد و پشتوانه قوی را به همراه دارد دارایی ایمن می تواند متفاوت باشد. مهمترین مثالهایی که برای سایر بازارها می توان اشاره کرد مسکن و اوراق قرضه است. در تمام دارایی ها که در بالا به آنها اشاره شد یک عامل کلیدی مشاهده می شود و آن عامل نرخ بهره یا سود اندک آنها است. هرچه نرخ بهره یا سود برای یک دارایی بیشتر باشد آن دارایی شرایط کم ریسک و ایمنی بیشتری را دارد. به عنوان مثال نرخ بهره حال حاضر دلار ایالات متحده 1.50 درصد ، ین ژاپن منفی 0.10 درصد و فرانک سوئیس منفی 0.75 درصد می باشد وضعیت برای اوراق قرضه نیز به همین ترتیب است و بسته به دوره زمانی خرید این اوراق نرخ بهره آنها بسیار اندک است. طلا نیز به عنوان یک دارایی ایمن به هیچ عنوان نرخ بهره ای ندارد

مهمترین نکته در مورد دارایی های ایمن این است که آنها در دوره های عدم اطمینان نسبت به شرایط اقتصادی  به شدت مورد تقاضا قرار می گیرند. نکته مهم دیگری در مورد دارایی های ایمن این است که بر مبنای شرایط اقتصاد داخلی آن کشور نمی توان وضعیت آن را مورد سنجش قرار داد بدین مفهم که ریسک سیستماتیک در دارایی های ایمن بر ریسک غیر سیستماتیک تقدم دارد.

دارایی پر ریسک

در نقطه مقابل دارایی های ایمن دارایی های پر ریسک قرار دارد. همانطور که از اسم این دسته از دارایی ها مشخص است این دارایی ها دارای ریسک بیشتری نسبت به دارایی ایمن هستند . دارایی پر ریسک دارای دو خصوصیت بارز هستند:

  • اولین ویژگی داراریی های پر ریسک بهره و بازده بالای آنها است این خصوصیت باعث می شود در دوره هایی که رشد اقتصادی وجود دارد بازده و سودی که این دارایی ها ایجاد می کنند بسیار بیشتر از دارایی ایمن باشد به همین دلیل در این دوره ها تقاضا برای دارایی های پر ریسک بسیار افزایش پیدا می کند
  • دومین خصوصیت بارز دارایی پر ریسک دامنه نوسان بزرگ آنها است. این موضوع از یک طرف به عنوان فرصتی برای ایجاد بازده بیشتر در نظر گرفته می شود اما از طرف دیگر ریسک را به همراه دارد. دامنه حرکت بزرگ باعث می شود در دوره های ریسک پذیری این دارایی ها بسیار بیشتر مورد تقاضا قرار بگیرند و در دوره های ریسک گریزی و شرایط نامناسب اقتصادی بسیار بیشتر مورد عرضه قرار می گیرند.

در دسته بندی ارزهای اصلی پر ریسک می توان به پوند ، یورو ، دلار استرالیا ، دلار نیوزلند و غیره اشاره کرد. در بین کالاها می توان به نفت ، گاز ، مس و کالاهای مصرفی اشاره کرد و در بین دارایی های مالی می توان به سهام اشاره کرد.

در زیر مجموعه ارزهای پر ریسک می توان به ارزهای تورمی اشاره کرد به ارزهایی که به قیمت کالاهای مهم جهانی وابسته هستند و با افزایش یا کاهش قیمت کالاهای جهانی این ارزها به شدت دستخوش تغییر ارزش می شوند ارز پرریسک تورمی می گویند. به عنوان نمونه در این دسته بندی می توان به دلار استرالیا و دلار کانادا و غیره اشاره کرد.

با تشکر – خلیل رحمانی